Medewerkers verrichten steeds vaker zittend werk. Het gaat daarbij niet allen om beeldschermwerk maar ook om besturingstaken op bijvoorbeeld de heftruck, vrachtwagen of bestelbus. Deze ogenschijnlijk ‘lichte’ arbeid levert in de praktijk steeds vaker problemen op door de statische houding van het bovenlichaam.
Zitten is in veel gevallen zinvol, omdat in deze houding nauwkeurig en geconcentreerd gewerkt kan worden. Omdat zittend werken het bovenlichaam in een statische positie houdt, is het van belang het zitten zo veel mogelijk te onderbreken met andere werkhoudingen, bijvoorbeeld met staan of lopen.
Knelpunt/risico
Als gevolg van vaak langdurige statische houding van delen van het lichaam, kunnen klachten ontstaan. Deze klachten zijn vaak gerelateerd aan de duur van zitten, verkeerde zithouding en de combinatie van zittende houding en (ver) reiken. Het betreft met name rugklachten, nek-/schouderklachten en arm-/handklachten.
Welke factoren hebben invloed op risico’s bij staand werk
Onderzoek naar risico’s op het ontstaan van lichamelijke klachten door staan wijzen uit dat vooral de volgende factoren een belangrijke rol spelen:
- De duur
- De mogelijkheden om de werkhouding te veranderen: afwisseling in staan, lopen en zitten
- De ergonomische inrichten van de werkplek, zoals:
- de werkhoogte
- De reikafstanden, al dan niet in combinatie met tillen
- De been en voetruimte
- De beschikbare hulpmiddelen
Brancherichtlijn
- De inrichting van de werkplek moet volgens de ergonomische beginselen ingericht te zijn. Arbobesluit artikel 5.4.
Dit betekend dat de inrichting van de werkplek moet zoveel mogelijk afgestemd worden op de afmetingen van het menselijk lichaam. (Nb. Hierbij moet u denken aan de juiste werkhoogte, voldoende beenruimte, beperking van reiken e.d.) - Bij zittend werken wordt aanbevolen ten minste iedere twee uur af te wisselen met andere houdingen.
- Het zitten tot een maximum van vijf uur per dag te beperken.
- Bij het inrichten van een zitwerkplek is een verstelbare stoel het minimaal vereiste. Behalve met de stoel dient rekening gehouden te worden met het blikveld, het reik- en grijpbereik van de medewerker, het bereik van de voeten bij gebruik van bedieningsmiddelen (pedalen) en de benodigde beenruimte.
- De gewenste werkhoogte dient te worden afgestemd op de lichaamsmaten van de medewerker
Brancheoplossing
De risico’s door langdurig zittend werken is vermijdbaar door:
- Afwisseling van werkzaamheden
- Goede werkhoudingen (voorlichting)
- Juiste inrichting van werkplek
- Aanschaf hulpmiddelen
Zie tevens Oplossingentabel
Risicobeheersing
Als gevolg van vaak langdurige statische houding van delen van het lichaam kunnen klachten ontstaan. Deze klachten zijn vaak gerelateerd aan de duur van zitten, verkeerde zithouding en de combinatie van zittende houding en (ver) reiken. Het betreft met name rugklachten, nek-/schouderklachten en arm-/handklachten.
Werken brengt, net als alle andere activiteiten, een zeker risico voor de gezondheid met zich mee. Het spreekt vanzelf dat het risico voor werknemers om door hun werk een ongeval te krijgen of arbeidsongeschikt te worden, zo klein mogelijk moet zijn.
Risico-inventarisatie en -evaluatie:
Volgens de Arbowet moet een bedrijf de gezondheidsrisico’s die de werknemers lopen tijdens hun werk inventariseren en evalueren en moet het op grond daarvan een plan maken om die risico’s zo nodig te verminderen. Voor meer informatie over de uitvoering van een risico-inventarisatie en -evaluatie zie www.rie.nl .
Zie voor uw branchespecifieke RI&E RI&E Dranken en Wijn – Site
Risicobeheersing:
Bij de beheersing van risico’s worden de risico’s beperkt tot een aanvaardbaar niveau door het treffen van maatregelen. Om dit effectief te doen, moet gebruik worden gemaakt van een systematische benadering; een strategie. Het idee hierachter is risico’s zoveel mogelijk aan de bron te bestrijden. Dit wordt de arbeidshygiënische strategie genoemd:
- Bron wegnemen: bijvoorbeeld heftruck vervangen door heftruck met draaibare cabine
- Hulpmiddelen gebruiken of de bron afschermen
- Organisatorische oplossingen: bijvoorbeeld gedragsregels bij beeldschermwerk
- Persoonlijke beschermingsmiddelen
Oplossingentabel
De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Het kan voorkomen dat een ‘oplossing’ op meerdere niveaus betrekking heeft binnen de arbeidshygiënische strategie.
| Bron wegnemen | Hulpmiddelen/Afscherming bron | Organisatorische oplossingen | Persoonlijke beschermingsmiddelen |
| Inrichting stawerkplek met zit-stasteun | |||
| Juiste instelmogelijkheden heftruckstoel | Juiste inrichting chauffeurswerkplek | ||
| Juiste inrichting beeldschermwerkplek | Juiste inrichting beeldschermwerkplek | ||
| Checklist aanschaf heftruck | |||
| Gebruik heftruck met draaibare cabine |
Normen en wetten
Arbobesluit Hoofdstuk 5 Afdeling 1: Fysieke belasting
Achtergrondinformatie
Dossier Lichamelijke Belasting FNV Bondgenoten
SDU (leverancier AI-blad nr. 2 Werken met beeldschermen, nr. 8 Zittend en staand werk en nr. 29 Fysieke Belasting, niet gratis)